Jezioro Titicaca i położone na nim wyspy Uros, to obowiązkowy punkt wycieczek do Peru i Boliwii. W ich trakcie nie brakuje okazji do poznania kolorytu życia lokalnych mieszkańców wysp i terenów przyległych do jeziora, a także obejrzenia niezwykle cennych zabytków kultury inkaskiej i preinkaskiej. Zobacz, jak zaplanować zwiedzanie jeziora Titicaca i ile to kosztuje.
Wyspy jeziora Titicaca – wszystko, co musisz o nich wiedzieć
Jezioro Titicaca (błędnie nazywane też Jeziorem Titikaka lub Tikitaka) słynie przede wszystkim z wysp. Te najpopularniejsze noszą nazwę Uros i są chętnie wybierane zarówno przez podróżników wybierających mniej utarte szlaki, jak i zorganizowane wycieczki. Oprócz sztucznie stworzonych wysp Uros na jeziorze znajduje się też kilka naturalnych wysepek.
Współcześni mieszkańcy wysp na jeziorze Titicaca
Obecnie wyspy na jeziorze Titicaca zamieszkują ludy: Quechua (wyspy Amantani, Taqile) oraz Uros. Dwie pierwsze grupy spotkać można na naturalnych wyspach, społeczność Uros mieszka natomiast na tych zbudowanych z trzciny.
Mieszkańcy wysp Uros
Źródła podają, że społeczność Uru (Uros) jest starsza niż cywilizacja Inków i nosi historyczną nazwę Lupihaques (synowie słońca). Wg legend, wywodzi się od ludu posługującego się językiem Puquina (dziś posługuje się ajmara i hiszpańskim). Na jeziorze lud ten osiedlił się już przed wiekami, aby bronić się przed najeźdźcami. Chcąc zachować bezpieczeństwo, Uru budowali pływające wyspy, które łatwo można przenieść. Niestety to nie uchroniło ich przed podbiciem przez Inków, którzy nie tylko włączyli jezioro Titicaca do swojego imperium, ale nałożyli na jego mieszkańców wysokie podatki i uczynili ich niewolnikami.
Współcześni Uros po dziś dzień zachowali wiele ze swoich tradycji i kultury. Ich domy i łodzie zbudowane są z tych samych trzcin co wyspy, na których mieszkają. Z trzciny totoro wykonują też przedmioty użytkowe oraz rękodzieło, które potem sprzedają turystom odwiedzającym jezioro Titicaca. Podróżnikom chętnie pokazują również swoje domy, które co ciekawe, co pewien czas muszą podnosić, dodając kolejną warstwę trzciny. Tą wykorzystują też jako pożywienie – zjadają jej korzeń, który jest bogaty w jod, a także łagodzi ból i leczy podobno kaca :). Oprócz tego w diecie Uru pojawiają się ryby (ispi, carachi i sumy, pstrągi kanadyjskie) i ptaki (głównie kaczki, flamingi, mewy), których nie brakuje na wyspach. Nieco bardziej kontrowersyjne dla turystów z europejskiego kręgu kulturowego jest zjadanie świnek morskich, które w Peru uznawane są za prawdziwy przysmak. Dyskusyjną ciekawostką jest natomiast przekonanie, że lud Uru ma czarną krew i nie odczuwa zimna.
Przywiązanie kultury Uros do tradycji nie oznacza odrzucenia nowoczesności. Niektóre rodziny korzystają z motorówek, montują na domach panele słoneczne, a na jednej z wysepek pojawiła się stacja radiowa, grająca muzykę przez kilka godzin dziennie. Coraz więcej rdzennych mieszkańców wysp wybiera życie na kontynencie. Decydują się na to głównie młode osoby, które chcą kontynuować edukację. Na wyspach Uros działają jedynie szkoły podstawowe – tradycyjna i chrześcijańska. Edukacja na wyższym szczeblu możliwa jest w mieście Puno. Ci, którzy decydują się na pozostanie na wyspach, dochód czerpią głównie z turystyki. Chętnie zapraszają oni podróżników do swoich domów, opowiadają o zwyczajach, tradycjach, pozwalają przymierzać lokalne stroje czy spróbować potraw. W czasie wycieczek na jezioro Titicaca można również kupić rękodzieło. Wpływami z turystyki, Uros dzielą się solidarnie. Lokalny zwyczaj mówi, że każda rodzina przyjmuje turystów w inny dzień tygodnia, dzięki temu każda może czerpać profity z zafascynowanych tą częścią świata turystów.
Jakie wyspy zwiedzają wycieczki na jezioro Titicaca?
Wycieczki na jezioro Titicaca przede wszystkim odwiedzają pływające wyspy Uros. Zlokalizowane są one zaledwie kilkaset metrów od miasta Puno (najbliżej położonego miasta przy jeziorze), a dotarcie do nich łodzią z miejskiej przystani zajmuje 15-20 minut.
Wyspy Uros, choć nazywane pływającymi, jednak wbrew powszechnej opinii – nie pływają. Ich konstrukcja pozwala natomiast unosić się im na wodzie. Budowniczy wysp przytwierdzają je do dna jeziora za pomocą specjalnych żerdzi, przez co stabilnie stoją one w miejscu. Pierwsze trzcinowe wyspy pochodzą z czasów prekolumbijskich i stanowiły schronienie przed wojowniczymi najeźdźcami. Obecnie na jeziorze Titicaca znajduje się ich ok. 120. Większość jest wyspami rodzinnymi, na dwóch – większych, stworzona jest natomiast turystyczna przestrzeń z restauracjami i chatkami noclegowymi.
Trzcinowe wyspy budowane są tradycyjnie. Powstają ze specjalnego gatunku trzciny nazywanego totora (a dokładnie korzeni i trzciny), która układana jest warstwowo, w sposób znany tylko rdzennej ludności. Totora jest gatunkiem wodoodpornej rośliny, która rośnie w jeziorze. Jest niezwykle mocna i giętka, co zapobiega jej załamaniom. Lud Uros buduje z niej niewielkie wyspy, na których mieszka od dwóch do sześciu rodzin. Aby one powstały, trzcina układana jest warstwowo – cały proces trwa ok. roku. Aby wyspy nie odpłynęły, konieczne jest wbicie pręta eukaliptusowego w jezioro – służy on jako kotwica, do której przywiązuje się liną bloki stworzone z totora. Ciekawostką jest, że co 2 tygodnie trzciny totora gniją i należy je uzupełnić świeżymi. Budowa jest więc pracochłonnym, niekończącym się procesem, który jest niezbędny dla przetrwania wysp Uros. Utrzymywana w odpowiednim stanie sztuczna wyspa może przetrwać do 30 lat, są jednak i starsze – wyspa ze szkołą liczy sobie 160 lat.
Co zobaczyć na wyspach Uros?
Wycieczki na jezioro Titicaca i na wyspy Uros to znakomita okazja na zaznajomienie się z kolorytem lokalnej kultury. Wyprawa obejmuje rejs tradycyjną łodzią do wybranej wyspy, a następnie spotkanie z jej mieszkańcami. W jego trakcie poznasz sposób budowy wyspy, najważniejsze fakty o jeziorze oraz prezentowane będą Ci lokalne wybory (gliniane naczynia, łódeczki z trzciny, poszewki na poduszki itp.). Turyści zapraszani są też do domostw i zachęcani do przebrania w stroje Uros. Wizyta kończy się pożegnalną piosenką śpiewaną przez gospodarzy.
Naturalne wyspy na jeziorze Titicaca
Oprócz sztucznie zbudowanych wysp Uros na jeziorze Titicaca znajdują się też te naturalne. Mimo że są mniej znane, proponują równie dużo atrakcji. Najsłynniejsze z nich jest wyspy Słońca i Księżyca (Boliwia), pozostałe to Amantani (Peru), Taqule (Peru), Suriqui (Boliwia).
Według inkaskiej legendy, na tej pierwszej miał przyjść na świat brodaty bóg Viracocha, pierwsi Inkowie Manco Capac oraz jego siostra, a zarazem żona Mama Ocllo, a także samo Słońce (Inti). Przybywający na Wyspę Słońca turyści przede wszystkim oglądają słynny kompleks Chincana oraz Pilko Kaina. Ważnym punktem programu jest również muzeum w Challapampa, gdzie obejrzeć można szczerozłote przedmioty pochodzące z okresu inkaskiego. Na samej wyspie znajduje się też kilka plaż i tarasowych pól oraz jeden z piękniejszych szlaków z widokiem na imponujące szczyty Kordyliery Królewskiej.
Co można zobaczyć na pozostałych wyspach?
- Isla del Luna, czyli wyspa Księżyca – dawniej mieścił się tam klasztor kapłanek słońca, którego ruiny można zwiedzać po dziś dzień;
- Isla de Amantaní (Wyspa Amantaní) – leżąca po peruwiańskiej części jeziora jest pełna tarasów rolniczych oraz pastwisk; na wyspie znajdują się ruiny sakralnych budowli cywilizacji Tiahuanaco czy Inków – na przykład świątynie Pachatata (hiszp. Centro Ceremonial Pachatata) oraz Pachamama (hiszp. Círculo Ceremonial Pachamama).
- Isla de Taquile (Wyspa Taquile) – odwiedzana jest ze względu na wysokiej jakości wyroby tekstylne; mieszkańcy wyspy wyrabiają piękne koce, swetry, czapki itp.
Jak zwiedzać jezioro Titicaca?
Jezioro i wyspy zwiedzać można od strony Peru i Boliwii. Wokół akwenu znajduje się wiele przystani oferujących rejsy łodziami – również tymi tradycyjnymi z trzciny. W ich trakcie odwiedza się zarówno naturalne, jak i sztuczne wyspy Uros. Najprościej zwiedzać ze zorganizowaną wycieczką, jednak jest też możliwość zobaczenia jeziora na własną rękę. Warto tu jednak podkreślić, że koszt wycieczek z lokalnymi biurami jest często tańszy niż samodzielna wyprawa.
Wycieczki na jezioro Titicaca – Peru
Jezioro Titicaca od strony Peru najlepiej zwiedzać jest z miejscowości Puno. Jest to niewielkie, kolonialne miasto, w którym znajduje się wiele przystani z łodziami. Osoby lubiące zorganizowane wycieczki znajdą tu też lokalne biura podróży, które zorganizują rejs na wyspy Uros. Najczęściej wybierane wycieczki to te jednodniowe. Ich koszt zaczyna się od 150 zł/osoba, można jednak zdecydować się na dłuższe wyprawy np. 3 – dniowe.
Wycieczki na jezioro Titicaca – Boliwia
Boliwijskie wyspy na jeziorze Titicaca najlepiej zwiedzać wypływając z miasteczka Copacabana. Miejskie statki kursują kilkanaście razy dziennie i docierają głównie do Wyspy Słońca. Koszt biletu wynosi ok. 19 złotych w jedną stronę. W Copacabana działają też lokalne agencje turystyczne, które proponują zorganizowane wycieczki po boliwijskiej części jeziora Titicaca.
Tajemnice jeziora Titicaca
Jezioro Titicaca to jedno z najbardziej tajemniczych miejsc na ziemi. Przez wieki wokół niego narosło wiele tajemnic. Jedna z tych najbardziej znanych, to wspomniana wcześniej legenda o powstaniu na Isla del Sol słońca i pierwszych Inków. Inna, rozpalająca wyobraźnie mówi, że w wodach jeziora ukryte jest złoto Inków. Mieli oni je zatopić, aby nie trafiło w ręce hiszpańskich konkwistadorów. Legendy mówią, że skrzynie ze złotem po dziś dzień znajdują się w podwodnym mieście Wanaku. Inkaskie złoto jest niemal równie cenne co rudy cyny zlokalizowane w tym regionie. Są one tymi największymi na świecie.
Wśród ciekawostek o jeziorze Titicaca pojawiają się też te, opowiadające o istnieniu tajnych tuneli pod wodą. Miały one służyć zaawansowanej cywilizacji (istniejącej przed wielkim potopem) do zarządzania światem. Te same historie wskazują, że jezioro zamieszkiwane miało być przez istoty astralne, które siłą wtargnęły na Ziemi. Zafascynowani tajemnicami jeziora Titicaca często przekonują, że to nie kosmici, ale cywilizacja pradawnej Atlantydy zamieszkiwała obszar akwenu.
Niewątpliwie jezioro Titicaca jest piękne, tajemnicze i warte zobaczenia. Zachwyca zarówno widziane od strony Peru, jak i Boliwii. Turystom oferuje liczne atrakcje przyrodnicze, kulturalne, społeczne. Oprócz stricte turystycznych miejsc na jeziorze Titicaca znajdują się też te poza utartym szlakiem. Jak one powstały? Skąd się wzięły cywilizacje zamieszkujące wyspy Uros i pozostałe? O tym dowiesz się z pierwszej części poradnika o jeziorze Titicaca, a także na naszych wyprawach do Peru.
